Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2016

ΑΝΑΚΑΛΥΨΤΕ ΤΑ ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ, ΤΑ ΑΛΠΙΚΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ

Πενταγιοί
Λίγοι προχωρούν πέρα από την Παύλιανη. Όσοι το τολμήσουν όμως, μπαίνουν σε terra incognita στην ορεινή Φωκίδα, ένα κομμάτι της ανεξερεύνητης Ελλάδας με επιβλητικά τοπία που προξενούν δέος και κατάνυξη εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δραματικές αντιθέσεις στο τοπίο δημιουργεί η συνάντηση πελώριων ορεινών όγκων, της Οίτης, των Βαρδουσίων και της Γκιώνας και στο κέντρο η τεχνητή λίμνη του Μόρνου. Θρονιασμένα ανάμεσα σε αυτούς τους επιβλητικούς ορεινούς όγκους, τα χωριά γύρω από τα Βαρδούσια είναι από τις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της Ελλάδας. 
Εμείς γυρίσαμε έξι από αυτά τα χωριά, και ανακαλύψαμε τοπία που κάνουν τις Άλπεις να ωχριούν και μια χούφτα κατοίκους με αυθεντικά χαμόγελα που στήνουν με κάθε ευκαιρία ρουμελιώτικα γλέντια που ζεσταίνουν την καρδιά. Κι όλα αυτά, περίπου 3 ώρες από την Αθήνα.



Σκαρφαλωμένη στα 950 μέτρα υψόμετρο, η Πενταγιού, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι την πατρίδα της θρυλικής Μαρίας Πενταγιώτισσας, έχει θεά προς την ανατολή την κορυφογραμμή των Βαρδουσίων. Ο τεράστιος πλάτανος στην πλακόστρωτη πλατεία συγκρατεί με δυσκολία το χιόνι στα αιωνόβια κλαδιά του. Όταν ξυπνάς το πρωί, στο ζεστό και φιλόξενο δωμάτιο του ξενοδοχείου,  αντικρίζεις τη χιονισμένη οροσειρά των Βαρδουσίων να σε καλημερίζει. Εδώ, με το κρύο σχεδόν να σου κόβει την ανάσα στα ανηφορικά λίθινα καλντερίμια, μπορείς να κάνεις ένα βήμα και να δεις τον εαυτό σου ή ακόμα και να ανέβεις στην πλαγιά και να ουρλιάξεις δυνατά από ευχαρίστηση πάνω από τα χιονισμένα βουνά, προσπαθώντας να νικήσεις τον αέρα που σφυρίζει. Κανείς δε θα σε ακούσει. 




Λιδωρίκι
Καθισμένοι στο καφενείο της πλατείας, με τον χιονισμένο γεροπλάτανο να δεσπόζει στο κέντρο της, δεν μπορούμε παρά να πάρουμε εντατικά μαθήματα ιστορίας για αυτή την ανεπίσημη πρωτεύουσα των κορυφογραμμών από τους γέρους με τα ροζιασμένα χέρια: για τα καπεταναίους και τους κλεφταρματωλούς που βρήκαν καταφύγιο εδώ στα χρόνια της τουρκοκρατίας, για την πρόχειρη φυλακή στη θέση Βαρούσι, όπου έκλεισαν τον Αθανάσιο Διάκο, για την πυρπόληση του  χωριού από τους ναζιστές στις 29 Αυγούστου 1944, για τα χιλιάδες γιδοπρόβατα που βόσκουν στα λιβάδια της Γκιώνας και παράγουν την περίφημη φέτα Λιδωρικίου, γνωστή στα πέρατα του κόσμου.

 
Το ιστορικό κεφαλοχώρι της κοιλάδας βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της οροσειράς της Γκιώνας σε υψόμετρο 560 μέτρων και αγναντεύει τη λίμνη του Μόρνου, τα Βαρδούσια και τις κορυφές της Γκιώνας. Μερικά χιλιόμετρα από το Λιδωρίκι, στο Μόρνο ποταμό, βρίσκεται το φράγμα που έχει δημιουργηθεί για την ύδρευση της Αθήνας και ακριβώς κάτω από το χωριό διέρχεται η μεγαλύτερη σήραγγα της Ελλάδας (μήκους 16,5 χλμ.), που διατρυπά τον όγκο της Γκιώνας και βγαίνει πάνω από το φρούριο της Άμφισσας.




Κροκύλειο
Λιγοστοί κάτοικοι θα σε υποδεχτούν εδώ, στον τόπο καταγωγής του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη, σκαρφαλωμένο στα 850 μέτρα υψόμετρο. Οι περισσότεροι έφυγαν για την Αμερική το 1950. Θα σου πουν να δεις το ρολόι που κοσμεί το καμπαναριό της πέτρινης εκκλησίας του Αϊ Γιώργη. Είναι γαλλικής κατασκευής του 1859 και αγοράστηκε το 1908 από έρανο που έκαναν μεταξύ τους όσοι δούλευαν εκείνο τον καιρό στο Λαύριο. Λένε, πως το 1909 το ρολόι έφτασε με καράβι μέχρι την Ερατεινή και από εκεί μεταφέρθηκε από τους χωριανούς ως το χωριό στα χέρια.

 


Θα πιεις κρυστάλλινο νερό από τις πέντε μεγάλες βρύσες-σήμα κατατεθέν του χωριού και για πρώτη φορά θα νιώσεις πώς είναι να ξεδιψάς. Και λίγο πριν σου βάλουν στην τσάντα ένα μπουκάλι κόκκινο κρασί από το δικό τους για να πίνεις στην υγεία τους μόλις επιστρέψεις στη μεγάλη πόλη, θα σου δώσουν ραντεβού για το μεγάλο πανηγύρι του Αϊ Λιός στις 20 Ιουλίου και τον Αύγουστο για τα “Μακρυγιάννεια”.  




Το Κροκύλειο Η κυρία Φρόσω ρίχνει στη μεγάλη κατσαρόλα τα χόρτα από το βουνό, βάζει τα κρεμμυδάκια δίπλα στο αγριογούρουνο για να το κάνει στιφάδο και κόβει πατάτες για να τις σερβίρει ζεστές με τα κεφτεδάκια. Συνοδέψτε με ζυμωτό ψωμί και δικό τους κόκκινο κρασί (Κροκύλειο, τηλ.: 22660 41500). 
Αθανάσιος Διάκος
Οι ντόπιοι επιμένουν να αποκαλούν το χωριό τους Άνω Μουσουνίτσα. Το όνομά του άλλαξε επίσημα το 1959 προς τιμήν του ήρωα της επανάστασης, του οποίου ο πατέρας λέγεται πως καταγόταν από το χωριό. Εδώ, στα σχεδόν στα 1100 μέτρα υψόμετρο στις ανατολικές πλαγιές των Βαρδουσίων στην καρδιά της Ρούμελης, το τελετουργικό απαιτεί θερμαντικό κρασί και τσίπουρο και βόλτα στο Μουσείο Αθανασίου Διάκου, που λειτουργεί από το 2009. Αφετηρία και τέρμα κάθε διαδρομής η πλακόστρωτη πλατεία. Όλα εδώ: η Εκκλησία, ο Αθανάσιος Διάκος, τραπεζάκια έξω το καλοκαίρι, παρέες μικρών και μεγάλων, φαγητό, καφές, τρεχούμενο νερό, ντόπιο παγωτό από πρόβειο γάλα και αυτή η απερίγραπτη δροσιά το κατακαλόκαιρο. Εδώ σου γεννιέται αβίαστα μια περίεργη αίσθηση χαράς και ευγνωμοσύνης προς τον Δημιουργό.











  
Μαυρολιθάρι
Στέκεσαι στην πλατεία και αυτό το φυσικό μπαλκόνι-παρατηρητήριο στα 1150 μέτρα αγναντεύεις όλη την περιοχή: τα Βαρδούσια, τη Γκιώνα και στο βάθος το Μόρνο. Από πάνω σου, φορτωμένος με παχύ χιόνι ο πελώριος πλάτανος που ατενίζει τη θέα που μόλις ανακάλυψες για πάνω από 300 χρόνια. Όμορφα παραδοσιακά σπιτάκια, πέτρινα σοκάκια, η μυρωδιά από τα καμμένα κούτσουρα στα τζάκια και οι λιγότεροι από 600 κάτοικοι, συντελούν στην γοητεία του κουκλίστικου αυτού χωριού. Μερακλίδικος ελληνικός και γλυκά του κουταλιού συμπληρώνουν απαραίτητα το σκηνικό.


Εδώ, τα βράδια δίπλα στο αναμμένο τζάκι, οι ντόπιοι θα σου πουν για τον ηθοποιό Γιώργο Φούντα που γεννήθηκε εδώ, στο χωριό της μητέρας του και θα σου μάθουν όλα τα μυστικά των μανιταριών. Είναι αυτές οι μικρές στιγμές ευδαιμονίας. 



Καστριώτισσα
Νομίζουμε πως θα αγγίξουμε τα σύννεφα. Σε υψόμετρο 1160 μέτρων, η Καστριώτισσα είναι το υψηλότερο χωριό της Φωκίδας. Εδώ θα δούμε την αρχαιότερη εκκλησία της περιοχής αφιερωμένη στην "Κοίμηση της Θεοτόκου", χτισμένη προ δύο αιώνων περίπου με περίφημες αγιογραφίες, το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, αγναντεύοντας τον εντυπωσιακό ορίζοντα, την περιοχή της Αγίας Παρασκευής με το ομώνυμο εκκλησάκι, περιτριγυρισμένο και σκεπασμένο από αιωνόβιες βελανιδιές αλλά και το σπήλαιο Βελχάκι με τις καταπληκτικές εσωτερικές λιμνούλες. Οι πιο δραστήριοι θα ακολουθήσουν τα πολλά γραφικά μονοπάτια για περιπάτους στο παρακείμενο ποτάμι και στους πρόποδες της Οίτης.








arttravel.gr/protothema.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: